قرارداد آزمایشی و دوره آزمایشی در قانون کار
در قانون کار اشاره مستقیمی به قرارداد کار آزمایشی نشده است ولی طبق ماده ۱۱ قانون کار طرفین می‌توانند با توافق قبلی مدتی را به نام دوره آزمایشی کار تعیین نمایند.
در حقیقت،همانطور که از اسم این قرارداد پیداست طی دوره آزمایشی دو طرف برای بررسی و ارزیابی یکدیگر فرصت خواهند داشت.
دوره قرارداد آزمایشی می‌تواند به دو صورت منعقد شود: مستقل یا بخشی از قرارداد کار
بنابراین کارفرما می‌تواند ابتدا پیشنهاد یک دوره آزمایشی کار را به کارگر بدهد یا اینکه در قرارداد کار اصلی که با او منعقد می‌کند، مدتی را به عنوان دوره آزمایشی مشخص کند. این دو نوع از کار آزمایشی از نظر شرایط و ضوابط، تفاوتی با یکدیگر ندارند. در عمل اما وقتی دوره‌ی آزمایشی به عنوان بخشی از قرارداد کار اصلی مشخص می‌شود، کارگر امنیت شغلی بیشتری را حس کرده و قطعا این موضوع روی نحوه‌ی عملکرد شغلی او نیز بی‌تاثیر نخواهد بود.
شرایط قرارداد آزمایشی
همانطور که در بالا اشاره شد، قرارداد آزمایشی براساس توافق دو طرف منعقد می‌شود، بنابراین مانند هر قرارداد دیگری هر دو طرف باید آن را تایید و امضا کنند. این نوع قرارداد تنها می‌تواند در ابتدای کار منعقد می‌شود و کارفرما نمی‌تواند بعد از گذشت مدتی از انجام خدمت درخواست انعقاد قرارداد آزمایشی را داشته باشد. این درخواست در هیچ شرایطی قابل‌پذیرش نیست.
مدت قرارداد آزمایشی
تعیین مدت قرارداد آزمایشی در اختیار کارفرما نیست؛ در تبصره ماده11 قانون کار حداکثر مدت دوره آزمایشی برای کارگر ساده یک ماه تعیین شده است. همچنین، در موارد تخصصی که نیاز به کارگر با مهارت خاصی وجود دارد، کارفرما در نهایت می‌تواند قراردادی سه ماهه را برای ارزیابی کارگر منعقد کند.
بدیهی است که کارفرما نمی‌تواند مدتی بیش از سه ماه را به عنوان قرارداد آزمایشی تعیین کند یا پس از پایان این مدت، آن را با همین شرایط تمدید نماید.
بنابراین، کارگری که بیش از سه ماه در کارگاهی مشغول به کار باشد، از شرایط آزمایشی خارج شده است.
شرط بیمه بودن کارگر در زمان استخدام و فعالیت، شرطی بدیهی است. بنابراین، کارگر در مدت آزمایشی قرارداد نیز باید از سوی کارفرمای خود بیمه شده باشد و کارفرما نمی‌تواند با استدلال این که قرارداد آزمایشی است، از بیمه کردن کارگر شانه خالی کند. بیمه نشدن کارگر توسط کارفرما در چنین حالتی تخطی از قانون کار محسوب می‌شود.
شرایط فسخ قرارداد آزمایشی
همانطور که در بالا گفتیم، قرارداد آزمایشی فرصتی است برای آزمایش توانمندی‌ها و رفتار کارگردر محیط کار و همچنین، محک زدن شرایط کاری توسط آنها.
در صورت عدم هماهنگی این موارد با نیاز هر دو طرف، هم کارفرمایان و هم کارگران می‌توانند این قرارداد را فسخ کنند.
در صورتی که کارفرما، توانایی لازم را برای انجام مسئولیت در فرد نبیند می‌تواند با پرداخت حقوق دوره آزمایشی با او قطع همکاری کند.
حتی اگر چند روز از شروع کار گذشته باشد، کارفرما موظف به پرداخت حقوق تمام دوره می باشد.
اگر کارگرخواستار قطع رابطه کار باشد. در این صورت کارگر تنها مستحق دریافت حقوق در مدت حضور و مدت انجام کار است.
در صورتی که شرایط به گونه‌ای پیش رود که مدت آزمایشی قرارداد منجر به عقد قرارداد دائم (یا موقت) نشود، کارگر از مزایای سنوات و عیدی بی‌بهره خواهد بود.
