قانون کار و دهیاری ها

برابر ماده واحده قانون تاسیس دهیاری های خود کفا در روستاهای کشور مصوب 14/4/1377 مجلس شورای اسلامی به وزارت کشور اجازه داده می شود به منظور اداره امور روستاها،سازمانی به نام دهیاری با توجه به موقعیت محل با درخواست اهالی و به صورت خودکفا با شخصیت حقوقی مستقل در این روستاها تاسیس نماید.

این سازمانها نهادهای عمومی غیر دولتی محسوب می گردند.

در تبصره های یک و دو ماده واحده مذکور آمده است که آیین نامه نحوه اداره امور و مقررات استخدامی و مالی دهیاری ها توسط وزارت کشور تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

اساسنامه و تشکیلات و سازمان دهیاری ها نیز توسط وزارت کشور با همکاری سازمان امور اداری و استخدامی کشور تهیه و به تصویب هیات وزیران می رسد.

به موجب تبصره 3 ماده واحده قانون فوق،بودجه دهیاری ها و اعتبارات مورد نیاز اداره امور روستا با پیشنهاد دهیار به تصویب شورای اسلامی روستا خواهد رسید.

بر اساس ماده 2 اساسنامه،تشکیلات و سازمان دهیاری ها که در جلسه مورخ 21/11/1380 به تصویب هیات وزیران رسیده است،دهیاری نهاد عمومی غیردولتی محسوب می شود که دارای شخصیت حقوقی مستقل است و به صورت خودکفا اداره می شود.

انتخابات دهیاری ها

ماده5 اساسنامه،تشکیلات و سازمان دهیاری ها مقرر داشته است که دهیار طبق بند (م) ماده 68 قانون تشکیلات،وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375 برای مدت چهار سال توسط شورا انتخاب و برای صدور حکم به بخشدار معرفی می شود و انتخاب مجدد وی بلامانع است.

مامور به خدمت کارکنان دولت به دهیاری ها

حسب ماده 7 اساسنامه دهیاری ها،کارکنان دولت و سازمانها و موسسات وابسته به دولت،موسسات عمومی غیردولتی و دولتی و سازمان های وابسته به آنها می توانند به عنوان مامور به خدمت در سمت دهیار انجام وظیفه نمایند و پس از خاتمه دوره خدمت با رعایت مقررات استخدامی مربوط به سازمان محل خدمت اولیه خود بازگردند و مدت ماموریت آنها جز سوابق خدمتی مرتبط آنان محسوب می شود.

چنانچه دهیار از بین مستخدمان وزارتخانه ها یا موسسات یاد شده انتخاب نشده باشد پس از برکناری یا خاتمه دوره قانونی یا استعفای او،دهیاری،وزارت کشور و سایر مراجع ذیربط در قبال او هیچگونه تعهد استخدامی نخواهند داشت.

مطابق تبصره یک از ماده مزبور،هرگاه یکی از کارمندان وزارتخانه ها و موسسات دولتی موضوع این ماده برای تصدی دهیاری انتخاب شود و خود او راضی باشد اداره متبوع کارمند مکلف است با ماموریت او موافقت کند.

در ماده 15 اساسنامه دهیاری ها مقرر است که حقوق ماهانه دهیار از محل بودجه شورا مندرج در ماده 47 آیین نامه اجرایی تشکیلات،انتخابات داخلی و امور مالی شوراهای اسلامی روستا و نحوه انتخاب دهیار موضوع تصویب نامه شماره 1760/ت21068 ه-مورخ 24/1/1378 و به استناد ماده 94 قانون شوراها و با توجه به درجه دهیاری و دستورالعمل مربوط که از طریق وزارت کشور ابلاغ خواهد شد تعیین می شود و وفق ماده 16 اساسنامه،صدور احکام حقوقی و ماموریت و مرخصی دهیار با موافقت شورا از طریق بخشداری صورت می گیرد.

نحوه انتخاب دهیار

منطبق با مواد 47 لغایت 50 آیین نامه اجرای تشکیلات،انتخابات داخلی و امور مالی شوراها اسلامی روستا و نحوه انتخاب دهیار،که در تاریخ 11/1/1378 به تصویب هیات وزیران رسیده است،فعالیت دهیار در سمت دهیاری تمام وقت می باشد و حقوق ماهانه وی از محل بودجه ماده 39 این آیین نامه با تصویب شورای اسلامی روستا تامین می شود.

در حوزه انتخابیه کمتر از 1500 نفر جمعیت،فعالیت دهیار نیمه وقت می باشد و در صورت نیاز به کار تمام وقت این امر با توافق شورای بخش و ارایه راههای تامین حقوق وی امکان پذیر می باشد.

چنانچه شورای اسلامی روستا به وجود فردی شاغل در دستگاههای دولتی و یا وابسته به دولت برای تصدی سمت دهیار نیاز داشته باشد می تواند به عنوان مامور به خدمت از طریق بخشداری از سازمان متبوع درخواست نماید.

شورای اسلامی روستا موظف است ظرف مدت 15 روز پس از آغاز دوره فعالیت قانونی،فردی را به عنوان دهیار انتخاب و به منظور صدور حکم و کارت دهیاری به بخشداری محل معرفی نماید.

شورای اسلامی روستا حق نظارت بر حسن اداره دهیاری،اجرای مصوبات شورا و حفظ و نگهداری سرمایه ها و داراییهای نقدی،جنسی،منقول و غیر منقول که در اختیار دهیاری می باشد،همچنین حساب درآمد و هزینه آن را دارد.

آئین نامه مالی دهیاری ها

همانگونه که قبلا ذکر شد حسب تبصره یک ماده واحده قانون تاسیس دهیاریهای خودکفا در روستاهای کشور،آیین نامه نحوه اداره امور و مقررات استخدامی و مالی دهیاری ها باید توسط وزارت کشور تهیه و به تصویب هیات وزیران برسد که در این رابطه هیات وزیران آیین نامه مالی دهیاری ها را در تاریخ 19/5/1382 در 56 ماده و 35 تبصره تصویب نموده است.

در ماده 29 این آیین نامه پیش بینی شده که بودجه سالانه دهیاری عبارت است از یک برنامه جامع مالی که در آن کلیه خدمات و فعالیت و اقداماتی که باید در سال مالی انجام شود همراه با براورد مبلغ و میزان مخارج و درآمدهای لازم برای تامین هزینه انجام آنها پیش بینی می شود و پس از تصویب شورای اسلامی روستا قابل اجراست.

برابر تبصره یک ماده 32 آیین نامه مالی دهیاریها،مسئولیت تنظیم بودجه دهیاری و مراقب در حسن اجرای آن و همچنین تنظیم تفریغ بودجه به عهده دهیار و مسئول مالی است.

دهیار موظف است به محض پیشنهاد بودجه یا تفریغ بودجه به شورای اسلامی روستا در جلسات شورا به منظور ادای توضیحات لازم درباره اقلام مندرج در بودجه و یا تفریغ بودجه حضور یابد.

ماده 41 آیین نامه مقرر داشته که مسئول امور مالی دهیاری بنا به پیشنهاد دهیار و تایید شورای اسلامی روستا منصوب می شود و به اتفاق دهیار در قبال کلیه اقدامات مالی دهیار دارای مسئولیت مشترک می باشند.

آیین نامه استخدامی دهیاریها

آیین نامه استخدامی دهیاریها به استناد تبصصره یک ماده واحده قانون تاسیس دهیاریها خودکفا در روستاهای کشور در جلسه مورخ 7/4/1383 هیات وزیران به تصویب رسید.

برابر مواد یک الی 3 آیین نامه فوق به کارگیری افراد در دهیاری ها به صورت استخدام موقت و به موجب قراردادی خواهد بود که مدت آن حداکثر 50 ماه است در صورت رضایت از عملکرد مستخدم،مدت یاد شده با رعایت ماده 4 این آیین نامه تمدید می شود.

پذیرش افراد برای تصدی پست های سازمانی هر دهیاری از طریق امتحان در همان روستا و با نظارت بخشداری انجام می شود.

چگونگی اجرای امتحان در دهیاریها به موجب دستورالعملی خواهد بود که توسط وزارت کشور تهیه و به تایید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور می رسد.

داوطلبان اشتغال در دهیاریها پس از گذارندن امتحان،یک دوره آزمایشی را طی می کنند که حداکثر مدت آن دو سال خواهد بود.

دهیار و کارکنان دهیاریها از نظر تامین اجتماعی و استفاده از مرخصی و سایر مواردی که در این آیین نامه مسکوت است تابع قانون کار و قانون تامین اجتماعی و اصلاحات بعدی آنها هستند.

به تخلفات کارکنان دهیاری بر اساس قانون کار رسیدگی می شود و در مواردی که در خصوص تخلفات اداری کارکنان یاد شده در قانون کار حکمی وجود نداشته باشد رسیدگی به تخلفات مزبور بر اساس قانون رسیدگی به تخلفات اداری توسط هیاتهای رسیدگی به تخلفات اداری مستقر در استانداریها انجام می شود(ماده 10 آیین نامه).

با عنایت به ماده 11 آیین نامه،حقوق و مزایای دهیار بر اساس مقررات قانون کار و در چهارچوب اعتبارات مصوب شورای اسلامی روستا تعیین و به موجب قراردادی که بین دهیار و ذیحساب دهیاری منعقد می شود پرداخت خواهد شد.

در اجرای ماده 2 آیین نامه استخدامی دهیاریهای کشور،ماموریت و مرخصی دهیار با موافقت شورای اسلامی روستا و با اطلاع بخشدار صورت می گیرد.

ضمنا در ماده 13 آیین نامه آمده است ،در صورتی که یکی از مستخدمان وزارتخانه ها،سازمانها و موسسات دولتی،نهادهای عمومی غیردولتی،شهرداری ها و سازمانهای وابسته به آنها و دهیاریها،توسط شورای اسلامی روستا برای تصدی سمت دهیار انتخاب شود،در صورت رضایت شخص مستخدم،اداره متبوع در صورت امکان جایگزینی مکلف است با ماموریت او موافقت کند.

بازنشستگی دهیاری ها

طبق تبصره ماده مرقوم،کارکنان دولت در روستاها می توانند در زمانهای فراغت و خارج از ساعات کار با دهیاری به صورت دهیار یا همکار،همکاری نمایند این فعالیت مشمول بازنشستگی و بیمه نخواهد بود.

در روستاهای زیر پنجاه خانوار،این افراد با حفظ سمت به عنوان دهیار فعالیت می کنند. در صورتی که دهیار مشترک یکی از صندوق های بازنشستگی باشد کسور مربوط به سهم او هر ماه از حقوق وی کسر و پس از افزودن سهم کارفرما(دهیاری)به صندوق بازنشستگی مربوط واریز می شود.